فن شناسی تزئینات داخلی گنبد شمالی بقعه ی درب امام اصفهان و ارائه ی راهکارهای حفاظتی

چکیده: بقعه ی درب امام از بناهای تاریخی بجا مانده از دوره ی قراقویونلو است که به واسطه ی دفن دو امامزاده در آن، جزء زیارتگاه های معروف اصفهان به شمار می آید. اما شاید کمتر کسی از مردم بداند که مادر جهان شاه قراقویونلو در این مکان دفن است. گنبد کوچک یا همان گنبد شمالی بنا بر روی این مقبره ساخته شده که سرشار از تزئینات است. این تزئینات شامل گچبری، نقاشی، طلاکاری، لایه چینی، رسمی بندی، پنجره مشبک گچی و کاشیکاری بسیار نفیسی است که در ازاره ی آن خودنمایی می کند. این تزئینات به واسطه عبور از دوران تیموری و شروع دوره ی صفوی دارای اهمیت بسیار است، چرا که در هر دو دوره شاهد سبک خاص هنری هستیم که تأثیرات دوره ی قبل و پیش زمینه های سبک هنری بعد را می توان در آن به خوبی مشاهده نمود. در این تحقیق سعی برآن است تا انواع تزئینات موجود در این بنا بررسی و معرفی گردد و تزئینات گچی گنبد شمالی آن به طور خاص مورد مطالعه قرار گیرد. آزمایشات، مشاهدات و آنالیزهای انجام شده حاکی از آن است که تزئینات گچی به شیوه ی فتیله ای و قالبی اجرا شده و فرضیه ی گچبری و اجرای تزئینات با ابزار گچبری رد گردید. با توجه به عدم آگاهی و درک صحیح از ساختار تزئینات، مرمت های نادرستی طی سال های گذشته بر روی آن انجام گرفته است. با توجه به وظیفه مرمت گر در قبال میراث فرهنگی و تاریخی و برای جلوگیری از تخریب و به فراموشی سپردن کامل این هنر در گام اول در راستای شناخت دقیق، فنی و علمی ماهیت این آثار قدم برداشته تا با آگاهی بتوان هرچه بهتر و موثرتر در جهت حفظ و نگهداری این آثار ارزشمند از لحاظ موجودیت مادی و غیر مادی آن ها عمل نماییم.